Zaterdag quote

The twentieth century will be chiefly remembered by future generations not as an era of political conflicts or technical inventions, but as an age in which human society dared to think of the welfare of the whole human race as a practical objective.

Arnold Toynbee

Vrijdagse gevarieerde links


Alternatief mediadieet voor Amerikawatchers?

Grappige tweet na het bizarre schouwspel van het debat tussen Biden en die andere deze nacht. ” Dan slaapt ne mens al eens uit na het Biden/Trump debat, blijkt er ineens een Belgische regering te zijn. ” (@mschenk).

En een zeer goede suggestie van trouwe lezer Alexander Van de Rostyne. Ik citeer zijn mails:

In het kader van de verkiezingen in de US volg ik nu vooral de ‘mood’ van USAToday, een beetje het amerikaanse ‘het laatste nieuws’ .
Ik weet voor wie NYT publiek zal stemmen, ook de FOX fans. De thermometer van de swingers/hesitators zitten waarschijnlijk (mijn inschatting) bij USAToday. Het zou goed kunnen zijn dat een pak van dat publiek 4 jaar geleden uit trouw aan de republikeinen Trump het voordeel van de twijfel hebben gegeven, en nu eerder het nadeel van de twijfel.
De toon van de krant gaat alvast in die richting, is veel minder opiniërenden activistisch dan NYT, maar in de rapportering gaan ze duidelijk tegen Trump in.
Hier een voorbeeld: Fact check Jill Biden won’t require Americans to learn Spanish.
Dagelijks even klikken op https://eu.usatoday.com (slechte site wel).

En:

Ik volg ook af en toe het nieuws in Alabama, een toch hartstochtelijke redneck state, al 40 jaar Republikeins en in 2016 won Trump met 2 tegen 1 van Clinton. 
Daar waar USAToday mijn ‘man met de pet’ thermometer is, is Alabama een thermometer voor hoe overtuigde Republikeinen al dan niet blijven meegaan in het Trumpisme. 
In Alabama News valt tot nu toe op dat ze redactioneel niet echt  pro Trump zijn. Of dit een shift is met het verleden weet ik niet, want toen las ik dat nog niet. De site is wel als ‘centrum rechts bias’ gelabeled.
Ook tekenend: er staat vandaag een poll over wie het debat van gisteren gewonnen heeft,  51.4% vind dat dat Trump was, maar gezien de kleur van die staat is dat een pak minder dan zijn kiesbasis.
Ik blijf bij mijn stelling dat Trump gaat verliezen.

We lachen met Amerikanen omdat ze weinig weten over Europa en als ze al iets weten, verkrijgen ze hun nieuws via een beperkte lens. Maar ik denk dat dat omgekeerd ook vaak het geval is. Wie het nieuws en de opinie in de VS volgt hier in Europa, doet dat toch meestal via de “traditionele” kanalen zoals New York Times, Washington Post, CNN e.d. (guilty). Na het debat deze nacht hebben we gezien dat die, zacht gezegd, ook nogal biased zijn.

Benieuwd waar Americawatchers zoal Steven De Foer en Björn Soenens, die overigens de tijd van hun leven meemaken, hun mosterd halen.


Voor innovatie kan je al eens gaan lenen

Een zopas gepubliceerde paper, A Calculation of the Social Returns to Innovation (betalende toegang), van de Amerikaanse economisten Benjamin Jones en Lawrence Summers biedt interessante achtergrond bij het debat dat de Gentse economist Gert Peersman gisteren opende met een column in De Standaard en een interventie in De Afspraak.

Peersmans punt is dat de prioriteit van het relancebeleid zou moeten zijn om de productiviteit (productie per werknemer) op te krikken. Dus niet enkel werkzaamheidsgraad, want daarmee alleen komen we er niet, en ook geen “investeringen” (die geen investeringen zijn, maar uit de lopende inkomsten, dus belastingen, zouden moeten komen) in gezondheidszorg en pensioenen.

Immers: “Productiviteitsgroei is met voorsprong het belangrijkste voor de financiering van onze welvaart.”

De productiviteitsgroei in België bedroeg de jongste twintig jaar 0.5 procent per jaar. Peersman berekent dat België met een productiviteitsgroei van 1.1 procent per jaar (het OESO-gemiddelde) de crisis zou zijn ingegaan met een overschot op de begroting dat groter was dan dat van Nederland en Duitsland samen. De koopkracht per gezin na belastingen zou ongeveer 7,000 euro hoger zijn.

Productiviteitsgroei bereik je door investeringen in innovatie, fundamenteel onderzoek, digitalisering, mobiliteit en klimaat, aldus Peersman (hij vergeet de belangrijke investeringen in organisatorische innovatie). Daarnaast spelen het wegwerken van overregulering en van toetredingsbarrières tot beroepen en sectoren die lobbygroepen door de jaren heen hebben afgedwongen een cruciale rol.

Wat Jones en Summers bijbrengen in dit debat, is dat ze met een merkwaardig eenvoudige formule het maatschappelijk rendement berekenen van innovatie-investeringen (in eerste instantie louter investeringen in onderzoek en ontwikkeling, R&D). Productiviteitsgroei is (in een herberekening van de formule) immers een resultante van onder meer dat rendement op R&D-investeringen.

In een eerste berekening komen Jones en Summers uit op een opzienbarend rendement van 13.3 dollar maatschappelijke opbrengst per 1 dollar aan R&D-investeringen.

Ze berekenen dan twee alternatieve scenario’s, een waarin het rendement afgezwakt wordt door onder meer de timelag tussen R&D-investeringen en de opbrengst, en een waarin het rendement hoger wordt, onder meer door de gunstige effecten op gezondheid en levensverwachting en door het effect van internationale verspreiding van innovaties.

Zo komen ze tot een vork van tussen 4 en 20 dollar maatschappelijk rendement per geïnvesteerde dollar. Daar kan je al eens voor gaan lenen.

En terwijl we bezig zijn: In een andere recente paper, voor het Mercatus Center van de George Mason University, doen Richard Fullenbaum en Tyler Richards een poging om de kosten van (over)regulering op de economie te berekenen, een notoir moeilijke en hachelijke becijfering.

In hun model stijgen de operationele kosten per geproduceerde eenheid 3.3 procentpunt per jaar door de gemiddelde groei van regulering (in de VS) . Stel dat het volume van regulering vandaag zou teruggedrongen worden tot het niveau van 1998, dan zouden de operationele kosten van bedrijven nagenoeg gehalveerd worden.

Dit heeft hetzelfde maatschappelijke effect als innovatie die economische groei stimuleert.


Dinsdag quote

(T)here’s a lot to like about urban poverty. Cities don’t make people poor; they attract poor people. The flow of less advantaged people into cities from Rio to Rotterdam demonstrates urban strength, not weakness. … Urban poverty should be judged not relative to urban wealth but relative to rural poverty.

Edward Glaeser (2011). Triumph of the City: How Our Greatest Invention Makes Us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier, p 9-10

The possibility of acting intelligently is very limited

De Britse filosoof John Sand merkt op dat er in Coronatijden een nieuwe socio-economische kloof ontstaat tussen mensen die sowieso hun job en inkomen behouden en mensen wier jobs en inkomens bedreigd worden door lockdowns en andere maatregelen.

De kloof is relevant omdat de mensen die beslissingen nemen over sociale en economische leefomstandigheden net die mensen zijn die niets te verliezen hebben, die geen “skin in the game” hebben.

Corona biedt een gelegenheid om na te denken over de impact van technocraten en politici op ons leven, omdat het de verhoudingen scherp stelt. Maar natuurlijk is de kloof die Sand meent te hebben ontdekt niet nieuw.

Public Choice theorie wijst erop dat we er, realistisch gezien en op zijn zachtst gezegd, van moeten uitgaan dat overheidsinterventies (geïnformeerd door adviezen van technocraten) niet altijd optimaal en volgens het handboek zullen uitdraaien.

Een goede uitkomst is de bovengrens van wat we kunnen verwachten. De realiteit ligt daar meestal onder. Maar, zeker in speciale omstandigheden, bestaat het gevaar dat technocraten dat uit het oog verliezen en dat hun appetijt voor social engineering aangescherpt wordt.

Een van de redenen, de epistemologische, waarom social engineering bijna altijd suboptimaal zal zijn, is dat technocraten en politici samen nooit over de informatie zullen beschikken die de markt op een zeer verspreide manier wel geeft. Het gevolg is dat “The possibility of acting intelligently is very limited; and any other action will probably have results more bad than good, if not disastrous.” (Frank Knight)

De andere, motivationele, reden, waar Sand op wijst, is het gebrek aan “skin in the game“.

Ik vind dat gebrek aan skin in the game ook vaak terug bij journalisten.

Zo in Het Journaal op woensdag 23 september, waarin het anker per se, tot twee keer toe van minister Muylle wilde weten of de veiligheidsraad in zijn beslissing over versoepeling voor de feestzalen niet gezwicht was “onder druk van bepaalde sectoren”. Alsof ze een samenzweringstheorie op het spoor was.

Wat had ze gedacht? Natuurlijk dat “bepaalde sectoren” druk uitoefenen. Die mensen zijn failliet aan het gaan.


Naar een steil, V-vormig herstel?

Paul de Grauwe en Yuemei Ji van University College London vergelijken de economische terugval en het herstel van drie crisissen: de Grote Depressie van begin de jaren 1930, de bankencrisis van 2007-2008 en de Coronacrisis.

Hun bevindingen, gebaseerd op de wereld industriële productie:

  • Het herstel na de bankencrisis van 2007-2008 kwam er veel sneller dan het herstel na de Grote Depressie. Na april 2008 duurde het ongeveer 10 maanden eer de economie zich begon te herstellen; het herstel na de Grote Depressie kwam er pas na 37 maanden. De reden voor het snellere herstel na 2008-2009 was dat de monetaire en fiscale overheden in 2008-2009 veel slimmer reageerden dan in de jaren 1930.
  • De terugval in de Coronacrisis was steiler en sneller dan tijdens de twee vorige crisissen. Dat komt doordat de Coronacrisis zowel een aanbod- als een vraagschok teweegbracht. De productie viel stil; maar ook de vraag stokte, doordat consumenten en investeerders hun vertrouwen verloren of zonder werk kwamen te zitten.
  • Als we ervan uitgaan dat we na het opheffen van de lockdowns overal ter wereld het dieptepunt van de crisis achter ons hebben, dan lijkt het erop dat we naar een V-vormig herstel gaan (zie het recovery alphabet). De Grauwe en Ji waarschuwen wel dat het herstel nog een W-vorm kan aannemen als er tweede en derde golven en nieuwe lockdowns komen.
  • Het herstel na het dieptepunt van de Coronacrisis komt sneller en is steiler dan dat na 2008-2009. Net als in 2008-2009 hebben de overheden hun rol gespeeld. Maar de 2008-2009 was in grote mate een bankencrisis. Banken waren toen ook bij het begin van het herstel nog niet klaar om hun rol als motor van de economie weer op te nemen. Bij de Coronacrisis is dat niet het geval.
  • De terugval in de EU was het scherpst, maar ook het herstel is forser, vergeleken met met de VS
  • Voorlopig besluit: If by their support the authorities ensure that no permanent damage is done to the economy, the latter has the potential to rebound quickly.
corona great depression V-shaped recovery

Vrijdagse gevarieerde links

  • De Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid vergelijkt sociale uitgaven in België met andere EU en OESO landen.
    Volgens de meetmethode van Eurostat, European System of Integrated Social Protection Statistics (ESSPROS), had België in 2017 de tiende hoogste sociale uitgaven van de EU28, gemeten als procent van het Bruto Binnenlands Product, met 27.2 procent van het BBP. Dat ligt naganoeg op het EU28 gemiddelde van 26.8 procent.
    Volgens de OESO meetmethode SOCX kwam België met 31.1 procent van het BBP op de zesde plaats, na Frankrijk, Denemarken, Finland, de VS (vooral door hoge verplichte en vrijwillige private sociale uitgaven) en ex aequo met Nederland.
  • Bizar verhaal over hoe de Spaanse dokter Francis Xavier de Balmis in 1803, in opdracht van de Spaanse koning, een pokkenvaccin transporteerde van Europa naar Noord- en Zuid-Amerika. Hij maakte een levende ketting van 22 weesjongens tussen 3 en 9 jaar. Twee van hen werden ingeënt vlak voor de reis en dan tijdens de reis telkens twee anderen met materiaal uit de pokkenpuisten op de armen van de vorige twee. Via Marginal Revolution.
  • Een onderzoeksstaal van 2 miljard mensen (open versie). Onderzoekers van onder meer het Max Planck Instituut in Berlijn gebruikten Facebookdata van 2 miljard gebruikers om na te gaan of die valabele resultaten opleverden voor onderzoek naar culturele waarden en voorkeuren.
    We employ publicly available data across nearly 60,000 topic dimensions drawn from two billion Facebook users across 225 countries and territories. We first validate that cultural distances calculated from this measurement instrument correspond to traditional survey-based and objective measures of cross-national cultural differences. We then demonstrate that this expanded measure enables rich insight into the cultural landscape globally at previously impossible resolution.
  • Tyler Cowen pleit in het nieuwe voorwoord van de Taiwanese editie van zijn boek Discover Your Inner Economist voor micro-economie als anthropologie: In other words, our view of the world comes first, and our response to incentives comes second. We cannot understand incentives without a deep understanding of how worldviews are formed, processed, and revised. In that sense psychology and anthropology are always prior to economics more narrowly construed, and I have tried to outline how to do good economics under those constraints.
  • Meer over de nuclear en extended familie. In Indië leeft 77 procent van de 65+ vrouwen bij haar kinderen, tegenover 59 procent in Indonesië en 62 procent in Cambodja. Van de 25-29 jarige Indiërs leeft 59 procent nog bij zijn ouders, tegenover 12 procent in Cambodja en 17 procent in Indonesië.
    Ondertussen in de VS: tussen februari en mei van dit jaar steeg het aandeel 18-29 jarigen dat bij minstens een ouder woonde van 47 naar 52 procent.

Tien grootste steden ter wereld, 1500-2018

Enkel en alleen aan de hand van deze bar chart race [aangepast: werkende link] zou je een heel dik en razend interessant geschiedenisboek kunnen schrijven. De bar chart race toont de tien grootste steden ter wereld, van 1500 tot 2018.

In 1500 was Beijing de grootste stad ter wereld, met 672,000 inwoners. Antwerpen vandaag dus. Beijing bleef de grootste stad van 1500 tot 1600 en daarna weer van 1700 tot 1820, toen ze ingehaald werd door London. In 1770 werd Beijing de eerste miljoenenstad in de geschiedenis. Rond 1900 verdwijnt Beijing uit de top tien, om er pas in 2008 terug te keren.

Manchester was begin 20ste eeuw de zesde grootste stad ter wereld; Birmingham de achtste.

Steden uit de top 10 van 1500-2018 waar ik nog niet of nauwelijks over gehoord had: Vijayanagar (Indië); Tabriz (Iran); Pegu (Myanmar); Mashhad (Iran).

In Triumph of the City. How our Greatest Invention Makes us Richer, Smarter, Greener, Healthier and Happier (zou mijn boek van het jaar geweest zijn in 2011) vertelt Harvard economist Edward Glaeser, die heel zijn loopbaan al steden bestudeert, dat er rond het jaar 1000 in Europa maar vier steden waren met meer dan 50,000 inwoners: Constantinopel, Sevilla, Palermo, Cordoba. De drie laatste waren toen Islamitisch.


COVID-19 oversterfte: enkel bij 65+ers; nauwelijks toenemend verband met inkomen

André Decoster (KULeuven) en Thomas Minten en Johannes Spinnewijn (London School of Economics) onderzochten het verband tussen oversterfte als gevolg van COVID-19 en inkomensklasse en socio-economische status.

Heel wat eerdere studies hadden al aangetoond dat lagere inkomens onevenredig zwaar getroffen werden door de epidemie.

Op basis van gedetailleerde cijfers voor België, waarin ze sterfteratio’s in de periode maart-mei 2020 vergelijken met sterfteratio’s in dezelfde maanden in 2015-2019, vinden de auteurs dat:

  • Enkel de groep 65+ oversterfte heeft gekend
  • Het verschil in mortaliteit tussen lagere en hogere inkomens is groot, ook in normale tijden. In de leeftijdsgroep 40-64 bijvoorbeeld, is de sterfteratio bij mannen 5.3 keer hoger voor de laagste inkomens dan voor de hoogste. Bij vrouwen is dat 3.9.
  • Ook tijdens de epidemie is er een verschil in oversterfte tussen lagere en hogere inkomens: voor 65+ers waren er 326 oversterftes per 100,000 in de laagste inkomensklasse, tegenover 131 per 100,000 voor de hoogste inkomensklasse.
  • Maar dit verband tussen inkomen en sterfteratio is nauwelijks toegenomen tijdens Corona, vergeleken met de periode 2015-2019.
  • Bij mensen in rusthuizen is er geen verband tussen inkomen en sterfteratio, niet tijdens en niet vóór Corona.
  • De Corona-oversterfte bij Belgische inwoners die geboren zijn in Italië, Turkije en Polen ligt gevoelig hoger dan bij Belgen geboren in België.

Dinsdag quote

(B)asic principles of economics are neglected in development today, starting with the idea beloved by Bill Gates, [World Bank President, 2012-2019] Jim Yong Kim, and the United Nations Development Goals: setting goals and then finding evidence-based ways to reach them.
This is not the way the “association of problem-solvers” solves problems. The decentralized system finds the cheapest solutions to problems, through markets and democratic feedback from individuals. Which problems get solved – which goals get met – are among the many choices that emerge from this decentralized system. The problems that get solved are those where individuals perceive the highest benefits relative to the costs.

William Easterly (2013). The Tyranny of Experts. Economists, Dictators, and the Forgotten Rights of the Poor, p 254-255

Mijn nominaties voor de Federale Prijs Armoedebestrijding

De programmatorische federale overheidsdienst (POD) Maatschappelijke Integratie maakt de lijst kandidaten bekend voor de Federale Prijs Armoedebestrijding 2020.

Hier zijn mijn nominaties:

  • Belgische overheid en quartaire sector +/- 1.7 miljoen werknemers
  • Zelfstandigen 690,000 zelfstandigen
  • BPost 34,000 werknemers
  • NMBS 18,000 werknemers
  • BNP Paribas Fortis 18,000 werknemers
  • Proximus 14,000 werknemers
  • KBC België 14,000 werknemers
  • Delhaize België 13,000 werknemers

Beetje flauw, ik geef het toe …


Zaterdag quote

The capitalist process rationalizes behavior and ideas and by so doing chases from our minds, along with metaphysical belief, mystic and romantic ideas of all sorts. Thus it reshapes not only our methods of attaining our ends but also these ultimate ends themselves.

Joseph Schumpeter (1943). Capitalism, Socialism and Democracy, p 112

Donderdagse gevarieerde links