Twee bedenkingen over de heisa rond het testen in woonzorgcentra.

1. Waartoe dienen de tests eigenlijk?

Ik vermoed: om een test-trace-isolate strategie uit te rollen. Test-trace-isolate (eigenlijk: test-treat-trace-isolate) is de aanpak die het WHO aanbeveelt, en het is ook de aanpak die in Zuid-Korea, in een zeer drastische vorm, blijkbaar succesvol is: test tot 20,000 mensen per dag om positieven te vinden; traceer de mensen met wie zij in contact geweest zijn; zet die mensen drie weken in quarantaine.

Maar toen vrijdag 7 april de uitrol van de tests aangekondigd werd, was het Agentschap Zorg en Gezondheid daar toch niet 100 procent duidelijk over:
“Met de 11.243 beschikbare testkits voor Vlaanderen willen we een beter zicht krijgen op de huidige verspreiding van het virus in onze woonzorgcentra.”
In het nieuws zien we personeel van woonzorgcentra zich afvragen: wat na de tests?
De aanbevolen aanpak na een positieve test zal wellicht toch die zijn die al vóór de uitrol van de tests werd aanbevolen:

• Druppelcontact isolatie
• Cohortzorg, met een scheiding tussen (vermoedelijk) COVID-positieve bewoners en andere bewoners.

Dus wel degelijk: test-trace-isolate?

2. Kan de uitrol van tests in de woonzorgcentra gezien worden als een mini-experiment voor de uitrol over de volledige bevolking?

Wordt test-trace-isolate een hoeksteen van de re-entry strategie? Er is daar blijkbaar onenigheid over tussen politici en economen enerzijds en de gezondheidsexperts anderzijds. Het argument van de virologen: “Een test is een momentopname. Wie vandaag negatief is, kan morgen positief zijn. Een negatieve test kan daardoor een vals gevoel van veiligheid geven” (Steven Van Gucht)

Mathias Dewatripont, economist van dienst in het exit-team is alleszins voorstander van grootschalige testen. In een recent artikel stelde hij een dubbele aanpak voor om mensen terug aan het werk te krijgen: “Only those who test positive with a serological test [protected individuals who have been infected by the virus and have recovered] and negative with a RT-PCR test [detect the presence of the viral genetic material and are only valid just before and during the infection] should be allowed to return to work.”

De vraag blijft dan wat we doen met de mensen die deze dubbele test niet succesvol doormaken, en met de mensen met wie zij in contact geweest zijn. Het voorstel van Dewatripont gaat ook enkel over een geleidelijke back-to-work strategie, niet over een aanpak die back-to-normal zou mogelijk maken.

Wordt het een combinatie van test-trace-isolate, mondmaskers en de anderhalvemeter samenleving?

Dan blijven we zitten met voorlopig onbeantwoorde vragen:

• Is iemand die het virus al gehad heeft en genezen is, immuun? En zijn we zeker dat die persoon het virus niet meer kan overdragen?
• Moeten kinderen ook getest worden?
• Stel dat we alleen de werkende (18-64) bevolking testen (en blijven testen!), 7 miljoen Belgen, zullen daar ooit genoeg tests voor zijn?
• Hoe gaan we dat organiseren? Het mini-experiment met de woonzorgcentra belooft, op zijn zachtst gezegd, niet veel goed. Dewatripont spreekt over: “The problem is therefore one of ‘logistics’, which have to be scaled-up massively but can be organised by the state in a top-down fashion, as is usual in war-like situations.”
• Kunnen we mensen verplichten zich te laten testen?
• Zullen mensen bereid zijn opnieuw te gaan werken zonder een test-trace-isolate garantie? Hoe wegen we dat af tegen quarantaine-moeheid?
• Wat gaan we doen met de grenzen? Blijven die gesloten tot er een vaccin gevonden is? Zoniet, dan gaan we nog minstens zes maanden whack-a-mole spelen: telkens we denken dat we het virus bedwongen hebben, zal het weer ergens opduiken.

Privacy en organisatie van tracing

Als we zelfs maar een verwaterde versie van test-trace-isolate uitrollen, duiken privacy-vragen op.
Gisteren 10 april werden bijna gelijktijdig twee voorstellen gepubliceerd die tracing op grote schaal zouden mogelijk maken met respect voor de privacy:

Apple and Google are launching a joint COVID-19 tracing tool for iOS and Android.

Aankondiging bij Google
Goede uitleg over het Apple-Google initiatief

Decentralized Privacy-Preserving Proximity Tracing

Een voorstel (documenten op Github) van een indrukwekkende lijst van 25 academici, onder wie Bart Preneel, Nigel Smart, Dave Singelee en Aysajan Abidin van KULeuven, voor een tracing aanpak die de privacy zou beschermen
De aanpak uitgelegd in een cartoon