Vluchtelingenverhaal uit de 18de eeuw, met een merkwaardige rol voor Daniel Defoe en interessante parallellen met vandaag. Via de Britse economische historicus Anton Howes.

In 1709 arriveerden 14,000 vluchtelingen uit het Paltsgraafschap aan de Rijn in Londen. Ze waren op de vlucht voor religieuze vervolgingen door de Fransen. De Poor Palatines, zoals ze snel werden genoemd in Engeland, zorgden meteen voor een debat. Heel wat stemmen pleitten ervoor hen door te sluizen naar Ierland of de Amerikaanse kolonies. Amerika was trouwens de ultieme bestemming waar de meeste Palatijnen zelf naartoe wilden. In Engeland waren ze dus transitmigranten.

De meeste vluchtelingen waren arm en ongeschoold en veel Engelsen vreesden dat ze werk zouden afnemen en de lonen zouden verlagen van de lokale bevolking.

Daniel Defoe, die tien jaar later Robinson Crusoe zou schrijven, had een ambitieuzer idee. Hij stelde voor een nieuwe stad of nederzetting te bouwen in Lyndhurst, in het New Forest bij Southampton. Een charter city avant la lettre.

De Engelsen hadden volgens Defoe niets te vrezen van de vluchtelingen, integendeel. Hun motieven waren zuiver; ze zouden Engeland rijker maken in plaats van armer.

From these distresses they look abroad for an asylum, a place of rest, a land where liberty is established, and property secured; where what their industry has gained the government will permit them to enjoy; where they may reap what they sow, and eat what they earn — where they may call their souls their own, and may not starve in the midst of plenty. — And this they have been told, is to be obtained in England, above all the nations of the earth. — And to this end they fly hither — this is the true, genuine and only design of their coming.

Daniel Defoe (1709). A Brief History of the Poor Palatine Refugees

Defoe had zijn plan helemaal uitgetekend. Twintig Palatijnse families zouden een gebied van 16 vierkante kilometer kunnen ontginnen, waarop ze de eerste twintig jaar geen belastingen zouden moeten betalen. Ze zouden een startkapitaal krijgen, en andere vluchtelingen als werknemers in dienst kunnen nemen.

Zijn basis economisch inzicht, waarvan hij in Robinson Crusoe ook blijk zou geven, vatte hij samen in de boutade:

The more people, the more trade; the more trade, the more money; the more money, the more strength; and the more strength, the greater a nation.

Het is een inzicht dat niet zou misstaan in veel hedendaagse debatten over vluchtelingen.

Defoes plan haalde het niet. De vluchtelingen kwamen eerst terecht in kampen in Blackheath en Camberwell en werden later verspreid over onder meer Ierland en Amerika. In 1710 zette Engeland 3,000 Palatijnen op tien schepen naar New York.