De demografische evolutie in Afrika is een van de belangrijkste (historische, geopolitieke, klimaat) megatrends die we deze eeuw meemaken, maar hij blijft onderbelicht.

De cijfers zijn duizelingwekkend. Van de huidige 1,4 miljard mensen, 17 procent van de wereldbevolking, groeit het continent naar 2.5 miljard mensen in 2050 en bijna 4 miljard tegen 2100, 40 procent van de wereldbevolking. Volgens sommige projecties zou Nigeria zijn bevolking tegen het einde van deze eeuw bijna zien verviervoudigen, van 206 miljoen naar 790 miljoen. Het zou daarmee het tweede grootste land ter wereld worden, na Indië (1.1 miljard).

De Amerikaanse journalist en auteur van boeken over Afrika en China Howard French publiceerde recent in The Guardian een fascinerende reportage over een stuk van Afrika dat voorop zal lopen in deze demografische revolutie: een strook van ongeveer 1,000 km langs de kust van West-Afrika, van Abidjan, de economische hoofdstad van Côte d’Ivoire, tot de Nigeriaanse hoofdstad Lagos. De strook is op weg om een Megalopolis te worden, een cluster van stilaan aaneengroeiende grootsteden.

De Afrikaanse bevolkingsgroei zal immers vooral een stedelijke explosie zijn. Lagos en Abidjan zijn vandaag al miljoenensteden. Met respectievelijk 12 miljoen en 6.3 miljoen inwoners (volgens conservatieve schattingen) zijn ze groter dan of bijna even groot als New York (8.5 miljoen). Tegen het einde van deze eeuw zou de West-Afrikaanse Megalopolis een half miljard mensen tellen, een van de grootste en dichtste concentraties van mensen ter wereld.

Voor zijn reportage sprak French met experten en vertelt hij hoe snel hij het landschap en de steden zag veranderen tijdens trips tussen Abidjan en Lagos over de jaren heen.

Het is een verhaal “half hopefully striving, half congealed in poverty“.

In een vergelijking met hoe Chinese steden gegroeid zijn, vindt French dat “the region’s governments are setting their sights far too low to address the sweeping demographic and social changes on their way“.

De vergelijking met China is niet helemaal fair. In China werd de urbanisatie in grote mate geleid door een gecentraliseerde overheid. De toekomstige Megalopolis loopt door vijf landen met heel verschillende economische, politieke en historische achtergronden. Ivoorkust, Benin en Togo zijn voormalige Franse kolonies. Nigeria en Ghana waren Engels.

French observeert dat het gebrek aan planning in de urbanisatie nu al tot chaos leidt en vreest voor de toekomst. Maar was de groei tot miljoenensteden van Londen, Manchester of Birmingham in de 19de eeuw dan een voorbeeld van planmatige urbanisatie?

Er zijn wel tekenen van ambitie en samenwerking. In mei van dit jaar maakte de African Development Bank bekend dat ze 15,6 miljard dollar investeert in de West African Highway, van Lagos naar Abidjan. (Tip voor klimaatactivisten: maak nu al een plan om je te gaan vastplakken aan de tientallen diesel- en benzinestations langs die highway)

Maar de verschillende achtergrond zal de gezamenlijke groei van de West-Afrikaanse Megalopolis toch blijven belemmeren. Een zakenman uit het kleine buurland van Nigeria Benin, waar Frans de officiële taal is, vertelt French dat er nauwelijks relaties zijn met mensen of bedrijven in Nigeria. “With Nigeria next door, what we should have done long ago is make English a compulsory second language in school, but no one has ever thought of that.”

Lees de volledige reportage. Bijzonder goed geschreven ook. French’ andere reportages en essays, over onder meer Afrika, China en Rusland zijn ook zeer de moeite.